Whisky is meer dan een drankje — het is het resultaat van een zorgvuldig productieproces dat jaren kan duren. Maar hoe wordt whisky precies gemaakt? In dit artikel leggen we stap voor stap uit hoe graan verandert in een glas goudgele whisky, zonder vaagheid of onduidelijke termen.
Hoe wordt whisky gemaakt?
Whisky wordt gemaakt in vijf stappen: mouten, maischen, vergisten, distilleren en rijpen. Elke stap is belangrijk voor de smaak, kleur en kwaliteit van de whisky.
1. Mouten (malting)
Het proces begint met gerst (of andere granen, zoals maïs of rogge). De gerst wordt geweekt in water en begint te kiemen. Hierdoor worden enzymen geactiveerd die later zetmeel kunnen omzetten in suiker.
Na een paar dagen wordt het kiemproces gestopt door de gerst te drogen in een oven, soms met turfrook (voor rokerige smaken).
2. Maischen (mashing)
De gedroogde mout wordt fijngemalen tot moutmeel en gemengd met warm water. Hierdoor lossen de suikers op in het water en ontstaat er een zoete vloeistof: wort (of wortoplossing).
Deze stap duurt een paar uur en zorgt ervoor dat de gist later iets heeft om op te fermenteren.
3. Vergisten (fermentatie)
De wort wordt in een groot vat (washback) gepompt en er wordt gist aan toegevoegd. De gist zet de suikers om in alcohol en koolzuurgas. Dit duurt meestal 2 tot 3 dagen.
Het resultaat is een licht alcoholische vloeistof van ongeveer 7 tot 10% alcohol, vergelijkbaar met bier. Dit wordt de wash genoemd.
4. Distilleren
De wash wordt nu verwarmd in een koperen distilleerketel (pot still) of in een kolomdistilleerder. Door het verhitten verdampt de alcohol, die daarna wordt opgevangen en afgekoeld.
Bij Schotse single malt whisky gebeurt dit meestal in twee rondes van distillatie. Na dit proces heeft de vloeistof een alcoholpercentage van ongeveer 65% tot 70%.
5. Rijpen
De sterke drank wordt in eikenhouten vaten gegoten en moet minstens 3 jaar rijpen (volgens Europese wetgeving) om officieel whisky te mogen heten.
Tijdens het rijpen krijgt de whisky zijn kleur en veel van zijn smaak, door de interactie met het hout.
Sommige whisky’s rijpen 10, 12, 15 jaar of langer, wat zorgt voor diepere aroma’s zoals vanille, karamel, kruiden of rook.
Veelgestelde vragen
Hoe lang moet whisky minimaal rijpen?
Minstens 3 jaar in eikenhouten vaten.
Welke granen worden gebruikt voor whisky?
Vaak gerst, maar ook maïs, rogge of tarwe, afhankelijk van het type whisky.
Wat is het verschil tussen single malt en blended whisky?
Single malt komt uit één distilleerderij en is gemaakt van 100% gemoute gerst. Blended whisky is een mix van meerdere whisky’s.
Wordt whisky altijd gedistilleerd in koperen ketels?
Voor single malt whisky wel. Voor andere soorten, zoals bourbon, worden ook kolomdistillatieketels gebruikt.
Waarom krijgt whisky kleur van het vat?
Het hout geeft natuurlijke kleurstoffen en smaken af tijdens de rijping. Hoe langer de whisky rijpt, hoe donkerder en complexer hij meestal wordt.